Dlaczego szwajcarski sposób zarządzania państwem jest godzien naśladowania?
Konstytucja Federalna Konfederacji Szwajcarskiej zawiera tylko jeden przepis prawny mówiący o godności człowieka – Godność człowieka musi być szanowana i chroniona. Treść pozostałych ustaleń Konstytucji uwzględnia ten przepis w całości. Ta Konstytucja nie zawiera w sobie przepisów prawnych, które naruszałyby godność człowieka.
Władza w Szwajcarii nie polega na dominacji rządzących nad narodem. Jest propozycją rządzących przedkładaną narodowi do akceptacji. Władza realizuje tylko takie przepisy prawa, na które naród szwajcarski wyraził milczącą lub referendalną zgodę.
Szwajcarskie przepisy prawne nie kreują przywódców, którzy jednoosobowo mogą podejmować decyzje wiążące obywateli. Władza wykonawcza w Szwajcarii jest na każdym szczeblu zespołowa, podejmująca kolegialne decyzje wiążące obywateli. Osoby pełniące funkcje zarządzające kolegialnymi organami decyzyjnymi i ich zastępcy, są powoływane na jednoroczną kadencję. Na szczeblu państwowym są to: prezydent Konfederacji i jego zastępca, przewodniczący Rady Narodowej (Marszałek Sejmu) i Rady Kantonów (Marszałek Senatu) i ich zastępcy.
Prezydent Szwajcarii wybierany jest przez Zjednoczone Zgromadzenie Federalne na jednoroczną kadencję. Nie jest głową państwa i nie odbywa zagranicznych podróży państwowych. Kieruje pracą Rady Federalnej (rządu), pełni funkcję jednego z radnych federalnych (ministrów), sprawuje funkcje reprezentacyjne.
Prawo łaski w stosunku do skazanych prawomocnym wyrokiem sądu jest kompetencją Zgromadzenia Federalnego a nie jednoosobowo prezydenta.
Głową państwa szwajcarskiego jest 7 osobowa Rada Federalna, czyli szwajcarski rząd składający się z przedstawicieli największych partii politycznych, podejmujący decyzje kolegialnie, gdzie żadna partia polityczna nie ma w rządzie przewagi liczbowej.
Celem działania szwajcarskich partii politycznych nie jest sprawowanie władzy publicznej, a tylko wpływanie metodami demokratycznymi na kształtowanie poglądów i woli narodu.
W związku z tym, że rząd szwajcarski składa się z przedstawicieli największych partii politycznych, gdzie żadna z nich nie posiada przewagi liczbowej, a decyzje podejmowane są kolegialnie, w parlamencie nie powstaje większość rządząca i opozycja.
Rada Federalna (rząd) powoływana jest przez Zjednoczone Zgromadzenie Federalne na 4 lata. Konstytucja szwajcarska nie przewiduje wotum nieufności dla Rady Federalnej.
Rada Narodowe (Sejm) i Rada Kantonów (Senat) posiadają jednakowe kompetencje. Obradują oddzielnie, ale dla uchwalenia ustawy niezbędna jest zgoda obu izb.
Godność człowieka w szwajcarskim prawodawstwie przejawia się głównie w tym, że naród jest najwyższą władzą i ostatecznie decyduje o obowiązujących go przepisach prawa zawartych w Konstytucji i ustawach. Szwajcaria jest państwem wieczyście neutralnym. Państwo neutralne ma obowiązek nieuczestniczenia w konflikcie zbrojnym oraz nieudzielania pomocy żadnej ze stron konfliktu. Na jego terytorium nie mogą stacjonować oddziały wojskowe państw walczących. Zakazany jest też werbunek do armii walczących w konflikcie.
Siły zbrojne Szwajcarii składają się z żołnierzy zawodowych i żołnierzy z poboru. Można powiedzieć, że Szwajcaria mimo swojej neutralności jest w każdym momencie armią, bo posiada doskonałe zdolności mobilizacyjne, a każdy rezerwista, spełniający warunki osobowościowe, jest wyposażony w broń, którą trzyma w domu.
Wysokość podatku pobieranego przez państwo jest ustalona w Konstytucji Federalnej, W celu podniesienia lub obniżenia podatku potrzebna jest zmiana Konstytucji. Zmiana Konstytucji wymaga zgody szwajcarskiego narodu i kantonów (województw)
Konstytucja Federalna ustala, że zadania państwa muszą być realizowane ekonomicznie i zgodnie z uzasadnioną potrzebą.
Przy planowaniu i wykonywaniu zadań państwa należy przestrzegać zasady pomocniczości Polegającej na tym, że wyższy szczebel organizacyjny państwa nie wyręcza szczebla niższego. Angażuje się w realizację zadania dopiero wówczas, kiedy niższy szczebel ze względów finansowych, kompetencyjnych, organizacyjnych nie jest w stanie zadania wykonać.
Konstytucja Federalna zaleca utrzymanie równowagi przychodów i wydatków państwa. Od tego zalecenia mogą być odstępstwa pod warunkiem wyrównania różnic w najbliższych latach.
Żadna władza nie może uchwalić nowej, lub zmienić istniejącej konstytucji bez zgody narodu i województw wyrażonej w referendum.
Szwajcaria jest na czwartym miejscu wśród najbogatszych państw świata, cieszy się stabilnością polityczną i gospodarczą oraz niskim poziomem korupcji.
Marian Waszkielewicz
Przemysław Piasta
Historyk i przedsiębiorca. Prezes Fundacji Narodowej im. Romana Dmowskiego. Autor wielu publikacji popularnych i naukowych.
