Na początku listopada 1970 r., pięćdziesiąt lat temu, przybył do Polski minister spraw zagranicznych Republiki Federalnej Niemiec, Walter Scheel, który przewodniczył delegacji mającej w Warszawie prowadzić rokowania w sprawie zawarcia niemiecko-polskiego układu. Podczas pobytu w Warszawie minister Walter Scheel podjął decyzję udania się do Muzeum Auschwitz-Birkenau, gdzie przybył 8 listopada.
Wraz z nim przyjechali do Oświęcimia pozostali członkowie delegacji, m.in. sekretarz stanu Paul Frank i szef misji handlowej Egon Emmel. Teren byłego obozu Auschwitz-Birkenau zwiedził także wiceprzewodniczący Bundestagu, prof. Carlo Schmid, przebywający w Polsce w związku z rokowaniami PRL-RFN. Powiedział on wówczas w Oświęcimiu, że podróż do tego miejsca męczeństwa powinna być obowiązkowa dla każdego Niemca – dla przestrogi.
Było to wydarzenie szczególne – dwadzieścia pięć lat po wyzwoleniu obozu zagłady – ponieważ wtedy po raz pierwszy przybyła do Muzeum Auschwitz-Birkenau oficjalna delegacja Republiki Federalnej Niemiec, aby oddać hołd ofiarom zbrodni hitlerowskich. W Księdze Pamiątkowej Muzeum Auschwitz-Birkenau, po raz pierwszy, skreślony ręką ministra spraw zagranicznych, znalazł się wpis następującej treści:
“W obliczu tej potworności i nieludzkości naszym zadaniem jest ochronić najwyższe dobro – godność człowieka, pokój między narodami” (Walter Scheel).
Minister Scheel opuszczając to miejsce mówił tak cicho, że otaczający go dziennikarze jedynie zdołali zrozumieć, iż w słowach trudno jest mu oddać to co odczuł na terenie byłego obozu, co niewątpliwie miało znaczny wpływ na warszawskie negocjacje. W czasie ich trwania minister Scheel powiedział, że rząd Republiki Federalnej Niemiec prowadzone rokowania nie uważa w pierwszym rzędzie za wyraz swojej “polityki wschodniej”, lecz o wiele bardziej jest to próba pojednania niemiecko-polskiego.
W dniu 18 listopada 1970 r. ostatecznie ministrowie spraw zagranicznych PRL i RFN parafowali w Warszawie tekst układu o podstawach normalizacji wzajemnych stosunków, a nieco później, bo w dniu 7 grudnia, został on podpisany przez szefów rządów obydwu zainteresowany krajów. Ze strony Republiki Federalnej Niemiec uczynił to kanclerz Willy Brandt, który osobiście przybył wówczas do Warszawy. Minister spraw zagranicznych Walter Scheel, późniejszy prezydent Republiki Federalnej Niemiec w latach 1974-1979, zmarł w dniu 24 sierpnia 2016 r. Miał 97 lat.
dr Adam Cyra
Oświęcim
8.12.2020
