O ile zjawiska migracyjne są tak stare jak ludzkość, o tyle w ostatnim półwieczu nabrały one charakteru masowego i, chociażby na pozór, niekontrolowanego. Problem ten można rozważać pod różnym kątem. Można go analizować na bazie analizy samych faktów społeczno-ekonomicznych, czyli metodą analizy materialistycznej. Można także używać argumentacji kulturowo-rasowej, na bazie ideologii „zderzeń cywilizacyjnych” i można sięgać po hasła moralizatorskie na bazie przekonań idealistycznych. Będziemy tu się ograniczać do analizowania konkretnie zauważalnych i mierzalnych faktów, czyli...