Żyjemy w dobie zalewu przestrzeni publicznej kłamliwą i agresywną propagandą pogrobowców banderowców, którzy z uporem maniaka głoszą oderwane od rzeczywistości tezy o „herojach” z OUN-UPA (Organizacja Ukraińskich Nacjonalistów-Ukraińska Powstańcza Armia).
Jednocześnie wydawane są liczne publikacje polskojęzycznych pseudohistoryków opowiadających koszałki-opałki o rzekomej „wojnie polsko-ukraińskiej” (toczy się chyba tylko w ich głowach) jako zamiennika ludobójstwa dokonanego przez ukraińskich szowinistów, prawdziwą perłą jest monografia pt. „Wyklęci III RP. Milicjanci i żołnierze Wojska Polskiego polegli w walce z UPA”.
Autor, dr nauk humanistycznych w zakresie historii Krzysztof Żabierek, jak można dowiedzieć się z informacji zawartych na obwolucie, jest doświadczonym naukowcem, wydał już kilka publikacji, w tym m.in.: „Powstanie Zabajkalskie 1866” (Brodnica 2017), „Gród co Semper był Fidelis. Wojenna historia Lwowa w latach 1939-1944” (Brodnica 2019). Wbrew lansowanej obecnie poprawności politycznej a także skrajnie niegodnym zachowaniom części polskich elit politycznych (np. polecenie wydane w 2017 r. przez Antoniego Macierewicza, ówczesnego ministra obrony narodowej, usunięcia z Grobu Nieznanego Żołnierza tablicy ku czci bohaterskich obrońców Birczy), Żabierek postanowił dokonać sumarycznego opisu ofiar złożonych na ołtarzu ojczyzny przez żołnierzy i milicjantów broniących Polaków przed zbrodniarzami z band UPA. Książka wydana została w 2025 r. przez Wydawnictwo wPrawo.pl, liczy 423 strony. Jej strukturę tworzy sześć rozdziałów, wprowadzenie, krytyka źródeł, bibliografia oraz aneks zawierający statystyki przestępstw dokonanych w II. połowie 1944 r. w województwie rzeszowskim, tabelę z wykazem żołnierzy poległych bądź zamordowanych przez banderowców a także unikalny zbiór fotografii żołnierzy i milicjantów z tamtych lat. Warto podkreślić, iż publikacja została w dużej mierze oparta na materiałach archiwalnych z zasobu Instytutu Pamięci Narodowej w Warszawie, Centralnego Archiwum Wojskowego w Warszawie, Centralnego Muzeum Jeńców Wojennych w Opolu-Łambinowicach, Archiwum Związku Ociemniałych Żołnierzy RP.
Autor korzystał także z licznych publikacji, które poruszały omawiane zagadnienie, choć w bibliografii zabrakło niestety znakomitych prac autorstwa dr. Artura Brożyniaka czy prof. Andrzeja Zapałowskiego. W rozdziale pierwszym pt. „Zanim zapłonęła Lubelszczyzna i Podkarpacie” przedstawiony został rys historyczny ukazujący rozwój terroryzmu ukraińskiego w okresie dwudziestolecia międzywojennego. Bardzo ciekawą i użyteczną analizę prawną dotyczącą nomenklatury stosowanej w stosunku do członków UPA (żołnierze? partyzanci? bandyci? zbrodniarze? zbiry?) zawiera rozdział drugi. Autor, w oparciu o dekrety i przepisy prawa zarówno z okresu międzywojennego, II wojny światowej, jak i czasu po 1945 r. udowodnił, iż „wyrażając szacunek dla ofiar szowinistycznej ideologii OUN-UPA, niezależnie od ich pochodzenia społecznego, wyznaniowego czy narodowego, ich oprawcy zasługują jedynie na określenie bandyci i zbrodniarze wojenni…” [1].
Trudno nie zgodzić się tutaj z opinią Autora, gdyż w Polsce słowo „żołnierz” czy „partyzant” ma konotację jednoznacznie pozytywną, toteż używanie ich w stosunku do ukraińskich zwyrodnialców dokonujących makabrycznych zbrodni na bezbronnej ludności cywilnej, w tym brutalnych gwałtów i morderstw polskich dziewczynek, jest absolutnie nie do przyjęcia. W rozdziale trzecim, w którym Autor zamieścił fragmenty różnych dokumentów opisujących „dokonania” szowinistów ukraińskich, znalazły się także zdania: „Żyjemy obecnie w czasach odbierania czci zwykłym Polakom, którzy, będąc świadkami mordów i gwałtów dokonywanych w imię banderyzmu, zamiast dosłownie położyć głowę pod ukraiński topór, postanowili stanąć w obronie swoich rodzin i dobytku. (…) Podjęcie działań mających chronić polską ludność przed okrutną śmiercią i stanie na straży integralności granic państwa polskiego było obowiązkiem narodowym każdego Polaka, niezależnie od poglądów politycznych…” [2]. Trudno tutaj polemizować z Autorem, szczególnie gdy zestawi się usunięcie z Grobu Nieznanego Żołnierza tablicy ku czci bohaterskich obrońców Birczy z jednoczesnymi bezczelnymi żądaniami strony ukraińskiej, by polskie władze odnowiły nielegalnie postawiony w 1993 r. (z naruszeniem ustawy o grobach i cmentarzach wojennych oraz przepisów leśnych i budowlanych) obelisk ku czci zbirów z UPA w lasach Monastyrskich, gdzie pochowani są m.in. uczestnicy mordu na 42 Polakach w czerwcu 1944 r. dokonanego na pasażerach pociągu relacji Bełżec-Lubycza Królewska.
W kolejnym rozdziale Autor zebrał niezwykle poruszający zbiór wspomnień i relacji bezpośrednich uczestników oraz świadków walk z bandami UPA. Najbardziej wartościowym rozdziałem jest z pewnością rozdział piąty, w którym zawarto noty biograficzne 467 milicjantów poległych i zamordowanych przez upowców. Ostatni rozdział traktuje o współczesnych relacjach polsko-ukraińskich, skupiając się na możliwych pozytywnych i negatywnych scenariuszach. Znalazło się w nim zdanie: „Wydaje się, że póki w Polsce nie nastąpi przemiana polegająca na odsunięciu od władzy ‘sług narodu ukraińskiego’ niezależnie od ich przynależności partyjnej, próżno oczekiwać podniesienia się z kolan wobec gloryfikatorów morderców naszych przodków…” [3].
Dziękując Autorowi za stworzenie bardzo wartościowej i ciekawej publikacji, serdecznie polecamy lekturę tej książki wszystkim miłośnikom historii Kresów Wschodnich, w szczególności rodzinom ofiar ludobójstwa dokonanego przez szowinistów ukraińskich w latach 1939-1947. Jesteśmy przekonani, iż powinna się znaleźć w każdym kresowym księgozbiorze obok prac znanych naukowców, takich jak m.in.: dr Lucyna Kulińska, dr Maria Jazownik, prof. Leszek S. Jankiewicz, prof. Leszek Jazownik, prof. Stanisław Nicieja, prof. Włodzimierz Osadczy, prof. Czesław Partacz, Wiktor Poliszczuk, prof. Andrzej Zapałowski, dr Artur Brożyniak, Mieczysław Samborski, dr Tadeusz Samborski, dr Michał Siekierka i wielu innych.
Krzysztof Kopociński, Zbigniew Kopociński
[1] Żabierek K., „Wyklęci III RP. Milicjanci i żołnierze Wojska Polskiego polegli w walce z UPA”, Wydawnictwo wPrawo.pl., Warszawa 2025, s. 52.
[2] Ibidem, s. 53-54.
[3] Ibidem, s. 303.
Myśl Polska, nr 51-52 (21-28.12.2025)
