Sofia Casanova-Lutosławska (1861-1958), żona Wincentego Lutosławskiego prawie całe życie związała z Polską. Romana Dmowskiego poznała w Krakowie na początku XX wieku w salonie Na Groblach, gdzie Dmowski bywał niemal codziennie. Swoją miłość dzieliła między Polskę i Hiszpanię. Po 1945 nie wróciła do Ojczyzny, lecz pozostała w Polsce. Jest pochowana na cmentarzu w Poznaniu. Jej pamięci poświęcona była konferencja jaka odbyła się w Muzeum Przyrody – Dworze Lutosławskich w Drozdowie. Oto relacja:
„W Drozdowie odbyła się międzynarodowa konferencja naukowa „Sofia Casanova: pisarka, osobowość hiszpańskiego i polskiego życia intelektualnego. Teksty – Świadectwa – Interpretacje”, której pierwszy dzień (13 czerwca br.) odbył się w Muzeum Przyrody – Dworze Lutosławskich.
Sofia Casanova-Lutosławska (1861-1958) była hiszpańsko-polską poetką, pisarką i reporterką. W roku 1887 poślubiła filozofa z Drozdowa, Wincentego Lutosławskiego. Przyjaźniła się z hiszpańską królową Marią Krystyną, żoną monarchy Alfonsa XII. Dostąpiła zaszczytu deklamowania swoich wierszy na dworze królewskim w Madrycie. Zasłynęła jako wybitna poetka, autorka powieści oraz reportaży pisanych do prasy hiszpańskiej, w których bardzo dużo miejsca poświęciła Polsce. W roku 1925 typowano ją do literackiej Nagrody Nobla, jako jedną z najwybitniejszych na świecie autorek tamtej doby. Jej przebogata twórczość oraz ciekawe życie, ściśle związane z trudną historią XX wieku i dwiema ojczyznami, było przedmiotem dwudniowej konferencji, która skupiła międzynarodowe grono badaczy z różnych dziedzin oraz potomków rodziny Lutosławskich.
W salonie dworu Lutosławskich wygłoszono wykłady, zaprezentowano film oraz odbyło się przekazanie przez Krystynę Haertle (prawnuczka Sofii Casanovy-Lutosławskiej) na rzecz drozdowskiego muzeum cennych materiałów z archiwum rodzinnego. Doktor Hanna Libera (prawnuczka Sofii Casanovy-Lutosławskiej) wygłosiła wykład „Ni contigo ni sin ti – rodzinna scheda Sofii Casanovy”. Kustosz drozdowskiego muzeum Tomasz Szymański omówił temat „Sofia Casanova-Lutosławska na tle kobiet z rodu Lutosławskich”, zaś kustosz Marcin Rydzewski (również z muzeum w Drozdowie) zaprezentował wykonany w roku 2012 film „Sofia Casanova-Lutosławska we wspomnieniach rodziny”.
Odbyła się także poprowadzona przez Marcina Rydzewskiego i Tomasza Szymańskiego wycieczka śladami Lutosławskich (Drozdowo-Czaplice-Łomża). Odwiedzono posesję, na której kiedyś stał dwór Lutosławskich zwany górnym, XIX-wieczny kościół parafialny w Drozdowie zbudowany przez Lutosławskich, kaplicę Lutosławskich na cmentarzu drozdowskim, dwór w Czaplicach niegdyś należący do Jana Lutosławskiego (szwagra Sofii Casanovy-Lutosławskiej) oraz zobaczono miejsca w Łomży związane z historią rodu.
Drugi dzień konferencji (14 czerwca) miał miejsce w Książnicy Podlaskiej im. Łukasza Górnickiego w Białymstoku i objął czternaście referatów na temat twórczości literackiej i reporterskiej Sofii Casanovy-Lutosławskiej, jej wielowymiarowych związków z Polską, historii małżeństwa z profesorem Wincentym Lutosławskim, jak również poetyckie interludium – prezentację przez studentów Uniwersytetu w Białymstoku wybranych wierszy poetki.
Rezultatem konferencji będzie publikacja książkowa zawierająca teksty wszystkich wygłoszonych wykładów.
